Obecna sytuacja związana z konfliktem jest trudna dla nas wszystkich, każdy przeżywa ją na swój indywidualny sposób. Chaos, dezinformacja, strach, a z drugiej strony szybkość reakcji, organizacja i niesiona pomoc. Codziennie dostajemy pakiet informacji, gdzie te dobre przeplatają się z tymi złymi. Jedni milkną inni krzyczą głośno. Nie przywykliśmy do takich sytuacji, konflikt i wojna nie były naszą codziennością, ale zawsze były, tylko gdzieś tam daleko na świecie, nie na wyciągnięcie ręki. Dwa lata temu przyszło nam mierzyć się z zagrożeniem o którym nikt nic nie wiedział, zostaliśmy w domach, była niepewność co dalej i jak dalej, życie wielu z nas się zmieniło. Zachwiało się nasze poczucie bezpieczeństwa. Dziś zderzamy się z kolejnym zagrożeniem. Jak w tym wszystkim zachować spokój, co mówić, jak się zachować, pytamy siebie? Jak poradzić sobie z własnym lękiem, niepewnością a do tego jak jeszcze wspierać innych? Te i wiele podobnych pytań stawiamy sobie aktualnie. 

Jak sobie poradzić z emocjami w trudnym czasie?

Mimo iż jestem świadoma wielu mechanizmów, również w zeszłym tygodniu przeżywałam to co się dzieje. Czułam niepokój, przytłoczenie, niezrozumienie tej sytuacji. I nie byłam sama. Dużo osób czuło się podobnie. To całkowicie normalne, biologiczna reakcja naszego organizmu na takie sytuacje. Można się zarazić emocjonalnie od innych np. tak działa panika, na zasadzie naśladownictwa i dzieje się to poza świadomością, ciało reaguje a mózg odczytuje te sygnały jako emocjonalne. Dla przykładu strach jest emocją pierwotną, z perspektywy ewolucji służy adaptacji i przetrwaniu jednostki, motywuje do działania, które służy do ochrony swojego życia. Najważniejsze jest to co dalej zrobisz z tymi emocjami, czy pozwolisz by przejęły nad tobą kontrolę i cię sparaliżowały, czy znajdziesz sposób by je wyregulować i zapanować nad sobą. Porwanie emocjonalne w niczym nie pomoże, ale nauczenie się skutecznej regulacji emocji pozwala je w zalążku kontrolować. Żeby wiedzieć jak sobie z czymś poradzić, najpierw trzeba to nazwać. Co czujesz? To co wypowiedziane jest łatwiejsze do opracowania. Radzenie sobie zorientowane na emocje polega na staraniach zmierzających do opanowania naszej reakcji emocjonalnej na stres poprzez zidentyfikowanie swoich uczuć, skupienie się na nich i przepracowanie ich. Taki sposób radzenia sobie jest pomocny w przypadku, gdzie trzeba zaakceptować sytuację taką jak jest i przepracować swoje emocje, zanim będziesz mógł myśleć na tyle jasno, żeby działać racjonalnie. Taki sposób pomaga się uspokoić i zebrać myśli, nie jest to odwracanie uwagi od problemu. Skupiasz się na przetworzeniu emocjonalnych reakcji, nim one zapanują nad tobą i staną się niebezpieczne dla twojego zdrowia. Kiedy będziesz spokojny możesz zająć się działaniem i skupić na tym co należy zrobić. Na co masz wpływ? Jesteśmy w stanie kontrolować tylko to co w zasięgu nas samych. Nie masz wpływu na to jak potoczą się losy świata, ale masz wpływ na to czy poradzisz sobie z emocjami czy nie, na to jakie działania podejmiesz aby ochronić siebie i bliskich. Skupiając uwagę na rozwiązaniu problemu, który jest w zasięgu twojej ręki, jesteś w stanie sobie poradzić. Możesz dokonać wyboru jak spędzisz dzień, czy na doomscrollingu (ciągłym przeglądaniu wiadomości na telefonie), czy wyjdziesz z rodziną na spacer albo zawieziesz rzeczy do lokalnego punktu zbiórki. Zobacz co jest w zasięgu twoich możliwości i postaraj się skupiać na tym swoją uwagę.

Jak działa nasz układ nerwowy w stresie?

To jak indywidualnie reagujemy na stresujące sytuacje jest zależne od naszych cech osobowości więc i one oddziałują na to w jakim stopniu odczuwamy stres, gdy jesteśmy wystawieni na czynniki i sytuacje stresogenne. Nasza fizyczna odpowiedź na stres ma początek w pobudzeniu wywołującym wiele reakcji fizjologicznych, które w krótkiej perspektywie czasu są adaptacyjne, ale po zbyt długim okresie trwania mogą być szkodliwe. Nagła sytuacja stresowa pobudza nasz autonomiczny układ nerwowy odpowiedzialny za reakcję “walcz lub uciekaj”, oznakami tego pobudzenia są przyspieszone bicie serca, tętno, czy pocenie się. Reakcja taka może w sytuacji zagrożenia ocalić nam życie (np. ucieczka podczas pożaru). Natomiast mając do czynienia z przedłużającym się stresem tzw. chronicznym, narażamy swój organizm na bycie cały czas w stanie czuwania na zagrożenie i stan ten wyczerpuje naturalne siły organizmu. Organizm ponosi zbyt duże koszty i zbyt długie trwanie w takim stresie może przyczynić się do osłabienia odporności organizmu i rozwijaniu się chorób. Chroniczny stres prowadzi do wyczerpania fizycznego i psychicznego. A w takim stanie nie jesteśmy zdolni sprawnie funkcjonować. Dlatego tak ważna jest regulacja swojego organizmu, dbanie o emocje i zachowanie wewnętrznego spokoju. 

Dlaczego spokój jest tak ważny?

Daj sobie prawo do odczuwania różnych emocji, ale też powiedz stop we właściwym momencie, wtedy gdy nadmiar tych emocji zacznie cię przytłaczać. Najpierw bądź dobry dla siebie, dopiero wtedy będziesz w stanie być dobrym dla innych. Posłużę się tu metaforą, która zawsze przychodzi mi do głowy. Zapewne kojarzysz instrukcję zasad bezpieczeństwa prezentowaną przez stewardesę w samolocie, najpierw zakładamy maskę tlenową sobie a następnie dziecku. Według tej zasady daj sobie prawo do zadbania najpierw o siebie, po to by móc lepiej zadbać o innych, nie jesteśmy przydatni będąc w silnych emocjach czy stresie.

Podsumowując wszystko powyższe, tylko będąc spokojnym wewnętrznie możesz więcej zdziałać i też zachować niezbędną energię na przyszłość. Zwracaj uwagę na to co czujesz, zastanów się na co masz wpływ w danym momencie i dbaj o swoją higienę psychiczną. Zadbanie o siebie, o swój dobrostan wewnętrzny nie oznacza odwracania oczu od problemu czy trudnej sytuacji, nie jest egoizmem i brakiem empatii. Będąc spokojnym wewnętrznie dajesz siłę innym.

 

Bibliografia:

Zimbardo, P., Johnson, L., McCann, V. (2017) Psychologia, kluczowe koncepcje. Człowiek i jego środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

 

Podziel się tym artykułem z innymi!